کود اسید آمینه

کود اسید آمینه : تولید محصولات کشاورزی در صورت راندمان بالاتر و کیفیت بهتر منجر به سودبخشی بهتر خواهد شد. هر کشاورزی آرزومند رسیدن به این هدف است. دستیابی به این آرزو تنها با به کار گیری کود و سم میسر نخواهد بود. الان زمانی است که باید بیوشیمی و مسیرهای انرژی گیاهان را به دقت مورد بررسی قرار داد. گیاهان همانند سایر موجودات روی زمین نیازمند آب، خاک، باران و هوا هستند. ترکیبات پایه یک سلول زنده از پروتئین درست شده است. پروتئینها هم از اسیدهای آمینه تشکیل شده اند. گیاهان اسیدهای امینه را با ساخت مواد کربنی از هوا و جذب نیتروزن از خاک ایجاد میکنند. نیاز گیاهان به مقدار مشخصی از اسیدهای آمینه در افزایش تولید و بهبود کلی کیفیت کاملا شناخته شده است.

استفاده از اسیدهای آمینه و کود اسید آمینه به صورت مه پاش و جذب از طریق برگ بر اساس نیاز گیاه در مراحل بحرانی و حیاتی رشد است. گیاهان اسیدهای آمینه را از طریق روزنه های برگ جذب میکنند که متناسب با دمای محیط است. اسیدهای آمینه به طور مستقیم یا غیر مستقیم فعالیتهای فیزیولوژیکی سلول را تحت تاثیر قرار میدهد. حتی اسیدهای آمینه از طریق خاک در اختیار میکروبهای خاک قرار میگیرد که در بهبود روابط همزیستی و جذب و همانندسازی عناصر غذایی بسیار اهمیت دارد. اسیدهای امینه هیدرولیز شده پول نقدی است که در سلول سریعا خرج شده تا با آن پروتئینها ساخته شود.

نقش های اسیدهای آمینه

سنتز پروتئین

تمامی عملکردهای گیاه تحت کنترل پروتئینها یا آنزیمها است. این پروتئینها از 20 نوع اسید آمینه سنتز شده است. اسیدهای آمینه سنتتیک برای گیاه قابل استفاده نیست. اسیدهای آمینه بلوکهای تشکیل دهنده پروتئینها هستند. استفاده از اسید آمینه در کشاورزی سبب تولید سریع پروتئینها، افزایش مقاومت و ایمنی گیاه، ذخیره شدن انرژی در گیاه و افزایش کمی و کیفی تولید خواهد شد.

مقاومت در برابر تنشها

تنش دمای بالا، رطوبت کم، یخ زدگی، حمله آفات و …اثر منفی در متابولیسم گیاه داشته و سبب کاهش کیفی و کمی محصول میگردد. استفاده از اسیدهای آمینه قبل، در حین تنش یا بعد از آن سبب مقابله با تنش و بازیابی گیاه میگردد. برای نمونه اسیدهای آمینه پرولین و هیدروکسی پرولین سبب افزایش غلظت شیرابه سلولی و مقاومت گیاه در مقابل تنشهای اسمزی مثل شوری، خشکی و بخصوص سرما و یخ زدگی میگردد. اسید آمینه گلوتامات هم در تنشها به GABA تبدیل میشود که در تنظیم pH سلول نقش دارد.

فتوسنتز و تولید انرژی

تولید گیاه به طور مستقیم به فتوسنتز مرتبط است. کاهش فتوسنتز به هر دلیل سبب کاهش تولید گیاه میگردد. دو اسید آمینه گلایسین و گلوتامیک اسید به طور مستقیم در ساخت کلروفیل گیاه نقش اصلی دارند. بنابراین تغذیه مناسب گیاه با اسیدهای آمینه سبب سبزتر شدن آن میگردد. همچنین اسکلت کربنی تمامی اسیدهای آمینه میتواند در صورت لزوم شکسته شده و در تولید انرژی نقش داشته باشد. همچنین اسیدهای آمینه براحتی به یکدیگر تبدیل میشوند. ولی ساخت آنها از صفر شامل مراحل متعدد و انرژی گیر است. استفاده از محلول تغذیه ای اسید آمینه به صورت مه پاش سبب رشد سریعتر گیاه نسبت به سایر کودهای الی و معدنی میگردد. این رشد همراه با افزایش محتوای پروتئینی و افزایش مقاومت گیاه و همچنین بهبود کمی و کیفی محصول خواهد بود.

روزنه

روزنه های برگ محل ورود و خروج گازهای محیط، کنترل آب و جذب بعضی از مواد غذایی است. کنترل روزنه هم توسط عوامل بیرونی (مثل نور، رطوبت، دما و شوری) و درونی (غلظت اسیدهای آمینه و ابسیزیک اسید) انجام میشود.
در شرایطی که تعادل متابولیسمی (سوخت و ساز) به دلایل مختلف اعم از تنشهای محیطی (زیستی و غیر زیستی) به هم بخورد سرعت کاتابولیسم بیشتر از آنابولیسم میشود. به عبارتی سوخت بیشتر از ساز میشود! در شرایط متابولیسمی کند گیاه از رشد بازمانده به تدریج رشد متوقف میشود. توقف رشد سبب خسارتهای زیاد میگردد که مهم ترین آن رفتن زودهنگام به سمت گلدهی است. و این یعنی بازدهی کم و بی کیفیت. اسید آمینه گلوتامیک اسید که یک عامل اسمزی برای سلولهای نگهبان روزنه مطح است سبب باز شدن و باز نگهداشتن روزنه ها شده و به همراه سایر اسیدهای آمینه کمبود ساختارهای آلی (کربن و نیتروژن) را نیز جبران میکند.

عامل کلاته کننده

دو اسید امینه گلایسین و گلوتامیک اسید سبب کلاته کردن عناصر میکرو میشوند. به عبارت ساده تر این دو اسید آمینه به عناصر غذایی مثل آهن، مس، منیزیم، روی و … متصل شده و آنها را از تخریب یا اکسید شدن حفظ کرده و همچنین سبب جذب و انتقال سریعتر و بهتر این عناصر از غشاء سلول میشوند. در واقع استعمال اسید آمینه از طریق برگ به جذب بهتر عناصر میکرو می انجامد. در صورتی که اسیدهای آمینه با مکمل غذایی به گیاه داده شود اثرات هم افزایی سبب جذب بهتر عناصر و رشد سریعتی و مقاومت بیشتر نسبت به تنشهای محیطی میگردد.

اسیدهای آمینه و هورمونهای گیاهی

اسیدهای امینه پیشساز بسیاری از ترکیبات مهم از جمله هورمونهای گیاهی و مواد رشد هستند. متیونین که یک اسید آمینه کلیدی در چرخه تولید اتیلن و تنظیم آن است عامل بیوسنتز دو ترکیب پلی آمینی اسپرمین و اسپرمیدین است. این دو ترکیب پلی آمینی طبیعی و شبه هورمونی سبب مقاومت گیاه به طیف گسترده ای از تنشهای محیطی میگردند. اسید آمینه تریپتوفان سبب سنتز هورمون اکسین شده که هورمون اصلی رشد و نمو است. تریپتوفان تنها در هیدرولیز آنزیمی از پروتئین باقی میماند و تجزیه پروتئینها با اسید یا باز سبب تخریب این اسید آمینه میگردد. اسید آمینه آرژنین هم سبب تولید هورمونهای مرتبط به گل و میوه میگردد. یکی از این هورمونها پلی آمینها هستند که نقش محافظتی و تقویتی برای گیاه دارند.

گرده افشانی و تولید میوه

اسید آمینه پرولین به گرده گل در باروری گیاه کمک میکند. اسیدهای آمینه لایزین، متیونین، گلوتامیک اسید هم از اسیدهای آمینه ضروری برای گرده افشانی هستند. این اسیدهای آمینه جوانه زنی گرده و همچنین رشد دانه گرده را بیشتر میکنند که این قضیه در باروری محصولات زراعی و بخصوص باغی اهمیت زیادی دارد.

تنظیم فلور میکروبی خاک

چیزی که از دیدگاه بسیاری از کارشناسان مخفی میماند کنترل میکروبهای خاک (قارچ و باکتری) توسط گیاه است. گیاهان بسیاری از مواد مورد نیاز باکتری ها و قارچها را تامین میکنند. برای نمونه، متیونین یک اسید آمینه است که پیشساز عوامل رشد دیواره میکروبهای خاکزی است. تعادل و تنظیم فلور میکروب خاک از عوامل در دسترس قرار گرفتن ترکیبات معدنی خاک در اطراف ریشه است. همانطور که در لوله گوارش انسان میکروبها برای انسان ویتامین میسازند میکروبهای خاک هم به گیاه در جذب عناصر غذایی و محافظت از عوامل بیماری زا کمک میکنند. استفاده از گوگرد پودری یا اسید سولفوریک سبب از بین رفتن این میکروبها میشود. ولی استفاده از اسیدهای آمینه سبب حفظ فلور میکروبی مفید خاک میگردند.

اسیدهای آمینه گلوتامیک اسید و آسپارتیک اسید نسبت به سایر اسیدهای آمینه بیشتر هستند چون آمین اسیدهای آمینه دیگر به آنها منتقل شده و این اسیدهای آمینه در گیاه جابجا میشوند تا نیتروژن را منتقل کنند. پرولین و هیدروکسی پرولین سبب حفظ آب و تقویت دیواره سلولی گیاه میشود که در شرایط نامساعد محیطی سبب تقویت گیاه میگردد.
اسیدهای آمینه آلانین، والین و لوسین سبب بهبود کیفیت میوه میشوند.
هیستیدین هم در رسیدن طبیعی میوه کمک میکند.